Carcinogene stoffen zijn stoffen die, wanneer je eraan wordt blootgesteld, kanker kunnen veroorzaken. Dit gebeurt meestal doordat ze schade toebrengen aan het DNA van cellen, wat leidt tot mutaties en een verstoring van de normale celgroei en -deling. Hieronder wat meer details:
Definitie en werking:
Carcinogenen kunnen het DNA direct beschadigen of indirect via ontstekingen en oxidatieve stress. Dit kan resulteren in cellen die ongecontroleerd gaan delen, wat uiteindelijk tot kanker kan leiden.
Soorten carcinogenen:
Ze kunnen zowel chemisch (zoals asbest, benzeen en sommige pesticiden) als fysisch (zoals ultraviolette straling) of biologisch (zoals bepaalde virussen, bijvoorbeeld het humaan papillomavirus (HPV)) van aard zijn.
Classificatie:
De International Agency for Research on Cancer (IARC), onderdeel van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), verdeelt carcinogenen in verschillende groepen:
- Groep 1: Stoffen die bij de mens kanker veroorzaken (bijvoorbeeld asbest en tabaksrook).
- Groep 2A: Waarschijnlijk kankerverwekkend voor de mens.
- Groep 2B: Mogelijk kankerverwekkend voor de mens.
- Groep 3 en 4: Stoffen waarvoor onvoldoende bewijs is of die als niet-kankerverwekkend worden beschouwd.
Voorbeelden:
- Tabaksrook: Een bekende en veelvoorkomende bron van blootstelling aan diverse carcinogene stoffen.
- Asbest: Een vezelachtig mineraal dat vroeger veel gebruikt werd in de bouw en nu duidelijk in verband wordt gebracht met longkanker en mesothelioom.
- Benzeen: Een chemische stof die veel voorkomt in de petrochemische industrie en wordt gebruikt als oplosmiddel.
