Chloorfluorkoolstofverbindingen (ook chloorfluorkoolwaterstoffen of cfk's) zijn koolwaterstoffen waarvan waterstofatomen zijn vervangen door chloor- en/of fluoratomen. Cfk's werden in de jaren na 1930 ontwikkeld door onder anderen Thomas Midgley en gebruikt als koudemiddel en als drijfgas voor spuitbussen. De bekendste groep cfk's zijn de freonen en soms worden alle chloorfluorkoolstofverbindingen wel als freon aangeduid.
-
Samenstelling en Eigenschappen:
Chloorfluorkoolwaterstoffen zijn organische verbindingen die koolstof (C), chloor (Cl) en fluor (F) bevatten. Vaak bevatten ze ook waterstof (H). Ze hebben stabiele moleculaire structuren, wat vroeger als een voordeel werd gezien.
-
Toepassingen:
CFK's werden vroeger veelvuldig gebruikt in koelmiddelen, airconditioningsystemen, spuitbussen (als propellants) en in de productie van schuimen voor isolatie. Hun chemische stabiliteit en niet-brandbaarheid maakten ze populair in deze toepassingen.
-
Milieuproblemen:
Hoewel CFK's gunstige eigenschappen hadden voor de industrie, werd later ontdekt dat ze schadelijk zijn voor de ozonlaag. Wanneer CFK's in de atmosfeer terechtkomen, kunnen ze in de stratosfeer door UV-straling worden afgebroken, waarbij chlooratomen vrijkomen. Deze chlooratomen katalyseren de afbraak van ozon, wat leidt tot een dunner wordende ozonlaag. Dit verhoogt de blootstelling aan ultraviolette straling, met negatieve gevolgen voor zowel mens als milieu.
-
Regelgeving:
Om de schadelijke effecten op de ozonlaag tegen te gaan, werd het Montreal Protocol in 1987 opgesteld. Dit internationale verdrag heeft geleid tot een stapsgewijze afschaffing van de productie en het gebruik van CFK's en andere ozonafbrekende stoffen.
Bron: Montreal Protocol on Substances that Deplete the Ozone Layer
Samenvattend: CFK's waren lange tijd populair vanwege hun gunstige technische eigenschappen, maar hun impact op de ozonlaag heeft geleid tot een wereldwijde inspanning om het gebruik ervan te beperken en alternatieve stoffen te ontwikkelen.
